De vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede,
geduld, vriendelijkheid en goedheid,
geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.
Er is geen wet die daar iets tegen heeft.
(uit: de Galatenbrief)

Aanleiding
Begin zeventiger jaren werd vanuit de Kerken de ‘actie Nieuwe Levensstijl’
ingebracht. Je levenshouding had een directe relatie met je geloven wilde
dat dat zeggen. Het verontrustende rapport van De club van Rome over
het milieu kreeg zo een praktisch vervolg. We voerden hier thuis nogal
eens levendige gesprekken over. De Schepping was om te behoeden en te
bewaren, en we dachten door over hoe wij daarin een positieve rol konden
spelen. Regel werd bijvoorbeeld om minder vlees te eten of te vervangen
door peulvruchten. Later kreeg deze bewustwording in het Conciliair
proces van de Wereldraad van Kerken een vervolg; helaas werd dat
proces gestopt, waarmee ook de persoonlijke betrokkenheid en richting
zoeken een gemeenschappelijke bedding ging missen. Daar voor mij actie
en contemplatie van jongs-af-aan verbonden waren met
gemeenschapsleven – in het eerste verband van het gezin thuis, en
kerkelijke gemeente – viel er voor mij iets essentieels weg.

De kennismaking met de Iona Community in Schotland in 1997 sprak dat
oude verlangen weer aan: to rebuild community, is de onderliggende
doelstelling van deze gemeenschap.
Het was helend om een week mee te kunnen leven met gasten, leiding,
enkele leden en bezoekers in het gemeenschapsleven in Iona Abbey. Deze
heling werkte niet alleen door in het persoonlijke geloofsleven (dagelijks
twee getijde-diensten, en bij thuiskomst mogelijk deelnemen aan de
gebedspraktijk, en wekelijks de mogelijkheid via internet een voorbede te
vragen bijvoorbeeld) maar ook in de behoefte met anderen dagelijks
leven en geloven te delen. Vanaf 1999 delen we in de Nederlandse Iona
Groep de spiritualiteit van deze oecumenische beweging en de Rule maakt
daar wezenlijk deel van uit.

Invulling
Het lid worden van de Iona Community in 2009 ging gepaard met de
gelofte om me aan de leefregel te houden. Eigenlijk zag ik daar nog het
meest tegenop. Dagelijks bijbel lezen en bidden, de eerste regel, ja dat
gaat wel, want dat deed ik al.
Maar het gesprek over het verantwoorden van mijn tijd en mijn financiën
(regel 2 en 3) was wat anders. En de regel van de ‘belofte van inzet voor
vrede en gerechtigheid’ (4): hoe geef je dat vorm en inhoud, meer dan
wat je al deed? De laatste regel ging (en gaat) over het gesprek waar je
je onderling als leden toe verplicht om over de eerste vier regels met
elkaar van gedachten te wisselen.
Inmiddels zijn we acht jaar verder. Ieder jaar schrijf ik in april de ‘leader’
van de Community een brief hoe ik met ‘de regel’ gevaren ben, plus een
financieel overzicht van inkomsten en uitgaven en tot welk bedrag ik kom
bij de 40% (van mijn vrijwillige bijdragen aan allerlei organisaties), die
mijn jaarlijkse bijdrage voor de doelen van de Community betekent. Het
schrijven van de brief is nodig om mijn lidmaatschap weer voor een jaar
te verlengen. Het is niet vanzelfsprekend dus om van deze Gemeenschap
lid te blijven!
Het blijkt verrijkend te zijn om met de andere drie Nederlandse leden
ieder jaar in februari ‘tijd te schrijven’ of het huishoudboekje eens precies
bij te houden. Het leidt, vanuit het besef dat we ons geld en onze tijd te
leen hebben gekregen, tot de bevrijdende ervaring dat je de enige niet
bent die worstelt met de keuzes die je maakt. De anderen herkennen je
vragen, delen je zorgen en vreugde, en kijken mee als er lastige keuzes
gemaakt moeten worden.
Een mooi moment was dat we allemaal tot de overtuiging kwamen dat we
een andere bank moesten nemen die meer verantwoord met ons geld om
zou gaan. We ontdekten dat de overstap meer mee was gevallen dan we
eerst dachten. Zonder ons contact waren we er niet zomaar aan
begonnen.
Leven met een regel geeft cement aan je levenshouding: in aandacht,
richting, geld en tijd. Het wonderlijke is ook dat het ruimte geeft.
Ik vraag me vaak af waar dat in zit: ik vermoed dat het de vrijwillige
begrenzing is die je aangaat. Waarmee je van grenzeloze vrijheid (wat dat
ook is) die tot richtingloosheid kan leiden, afgeholpen wordt. Al vind ik dat
wel negatief klinken.
In onze Nederlandse groep maken we keuzen en afspraken voor de
vormen van ontmoeting en wederzijdse verantwoording. Het is een kleine
beweging van zo’n 80 heel betrokkenen en 300 emailadressen van
‘volgers’. Wie zich ertoe geroepen voelt kiest voor de verbintenis met de
Leefregel. Het is een uitvloeisel van de (dagelijks) uitgesproken belijdende
woorden uit onze dag liturgie: wij belijden dat Gods goedheid in ons
werkt, en dieper wortelt dan alle kwaad.

Ik laat hier eigenlijk onbesproken wat de contemplatieve kant van de
regel verder met me doet. John Bell, dichter en componist van onze
gemeenschap, uit atheïstische kring afkomstig, vertelde in een interview
dat hij als jongere verrast was geweest door de vraag of hij bereid was
dagelijks te bidden en de Bijbel te lezen: this are serious people, ervoer
hij. Er wordt nergens zo graag gelachen als in deze gemeenschap van
mensen die ‘tillen’ aan de navolging, maar geleid worden door de
bevrijdende belijdenis over goed en kwaad: elke dag mogen we bij deze
Father/Mother-Son and Spirit weer opnieuw beginnen.

Korte reflectie
Wij bidden: Uw Koninkrijk kome
wij leven onderweg daarnaar toe:
in een prachtige maar vaak zo
diep gebroken wereld.
Die draag ik ook in mezelf mee.

Dat maakt me tot ‘vreemdeling
en bijwoner op aarde’;
tot pelgrim, zo je wilt,
op weg naar dat Rijk.

De Iona Community,
haar gedachtengoed en ervaringsverhaal,
mensen en ideaal:
‘to rebuild community’,
biedt mij een kader en bron,
een kompas onderweg;
geeft richting,
maar voorkomt geen dwaalweg.

‘Serious people’
die vanuit Keltisch Christendom,
Benedictijnse spiritualiteit
en het Schriftuurlijke van de Reformatie,
in deze wereld willen staan.

Een model voor
actie en contemplatie deelt:
in menszijn, leerling zijn, liturgie, levensweg,
‘heilige onrust’, overgave, aandacht,
van harte schepsel in de Schepping….

En in dit rijk, deze wereld,
die vaak ook zo dubbelzinnig en paradoxaal is,
te geloven
dat het goede
dieper geplant is
dan het kwade.