Een van de populairste TV-programma’s is al jaren Ik vertrek. Landgenoten die hun toekomstperspectief willen verschuiven, zie je uit hun oude woon- en levenssituatie e vertrekken naar een bestemming over de grenzen. Geen regels meer daar, rust en ruimte: hier zal het anders en vooral beter zijn om te leven en werken, beloofd land! Het is voor de kijker maar de vraag of het zal gaan lukken, enig leedvermaak is hem vaak niet vreemd en de producent weet dat heel goed in beeld te brengen! Een schilderij uit de 30’er jaren in het zuiden van de Verenigde Staten van Lawrence Jacob laat een andere noodzaak om te vertrekken zien: de armoede van de zwarte bevolking van het platteland. Er was een duidelijke noodzaak om te vertrekken…
Hoe zit dat met ons? Wij vertrekken uit vrije wil naar onze vakantieadressen, leggen een taak neer, of stappen uit een groep. Of stappen er juist in omdat we er iets bijzonders van verwachten. Maar we moeten soms ook noodgedwongen vertrekken uit het vertrouwde: je gaat studeren en het huis uit, door een gebroken relatie, een sterven, werk dat ophoudt, een ziekteproces waar je in mee genomen wordt,…. je hebt geen keus meer.
Een van de wonderlijkste en tot grote verandering aanzettende Bijbelverhalen gaat uit van ik vertrek. Je vindt het in Genesis 12: de Heer spreekt tegen Abraham: trek weg uit je land, verlaat je familie en verwanten en ga naar het land dat ik je zal wijzen. Je raakt er niet over uitgedacht: waarom deze man? Hoe vernam en vertrouwde hij deze ‘Stem in het gebeuren’? En waarom zou hij toch op weg gaan: op grond van een belofte… van een onbekende God? Was de noodzaak echt zo sterk, of is dit allemaal inlezen achteraf (zoals wij ook vaak achteraf ons vertrek pas kunnen begrijpen en duiden).
Abram moest leren zijn eigen weg te gaan. Niet om als een automaat in een vast handelingspatroon door te leven, maar om een nieuwe toekomst in te gaan, die zou gaan veranderen onder invloed van God – Ik zal er zijn! En Abram wendde zich af van een oude traditionele zekere, maar wel gesloten wereld. En hij wendde zich toe naar een nieuwe onzekere, maar open wereld, waar nog alles mogelijk zou blijken te zijn. De aanwezigheid en heilzame invloed van God is niet vast te leggen!
Wij staan zelf ook aan het begin van (weer) een nieuw seizoen kerkenwerk. We leunen op veel wat vertrouwd is, en hopen op het ‘vertrouwde’, maar zeker op wat vertrouwen geeft. De spraakmakende theoloog Erik Borgman doet in zijn nieuwste boek (‘Leven van wat komt’) de oproep om daarbij niet steeds opnieuw een beeld in ons hoofd te hebben van de ideale gemeente, waarvan we ook snel ontdekken dat we dat niet en nooit halen. Leef in plaats daarvan, wat meer vanuit geloven en vertrouwen. Zie waar en hoe de realiteit bezig is, en waar sporen van het goede en van God, en van hoop en dageraad te ontdekken zijn. Niet om een ideaal te realiseren, maar – te midden van alle gebrokenheid in ons persoonlijk en gemeenschappelijk leven- , de in God verankerde bestemming van heelheid, verzoening en verlossing te vinden. Het komt dan aan op verbonden met waar we zijn en wat zich daarin aandient. We horen bij de Maartenskerkgemeente in Doorn, een kerk en dorp met al haar gebreken en sporen van hoop, en dat is waar we mee mogen doen in Gods getrouwe liefde en bevrijdende boodschap voor de wereld: mens Ik hou van je, kom tot je bestemming! Dat maakt het komende seizoen op voorhand tot een verrassende tijd om naar toe te vertrekken!
Teun Kruijswijk Jansen